Finans Terimleri Sözlüğü: Yatırıma Başlarken Bilmeniz Gereken 10 Temel Kavram

Yatırım dünyasında kullanılan bazı finans terimlerini öğrenmek, finansal kararlar alırken işinizi kolaylaştıracaktır. İşte yatırım dünyasında en sık karşılaşılan finans terimlerinin kısa açıklamaları ve neden önemli oldukları:

1. Enflasyon

Tanım: Enflasyon, bir ekonomideki genel fiyat seviyesinin sürekli olarak artması durumudur. Enflasyon oranı yükseldikçe, paranın satın alma gücü azalır; yani aynı miktarda parayla daha az mal veya hizmet satın alınabilir.

Neden Önemli?: Yatırımcılar için enflasyon oranı, yatırımlarının değerini koruyup koruyamayacağını anlamak açısından önemlidir. Yatırımcının her zaman en önemli amacı yatırımının enflasyon oranından daha çok kazanmasını sağlamaktır. Ülkemizdeki TÜFE bazlı enflasyon oranlarını Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası sitesinden bulabilirsiniz.

2. Getiri

Tanım: Getiri, bir yatırımın kazanç sağlama oranını ifade eder. Genellikle bir yatırımın başlangıç değerine kıyasla sağladığı kar olarak ölçülür ve yüzde olarak ifade edilir.

Neden Önemli?: Yatırımları karşılaştırırken, yüksek getiri oranları genellikle daha cazip olarak görülür; ancak yüksek getiri, genellikle daha yüksek riskle birlikte gelir.
Not: Getiri oranını hesaplarken, ülkedeki enflasyon oranını da göz önünde bulundurarak hesaplama yapmalısınız.

3. Faiz Oranı

Tanım: Faiz oranı, borç alınan veya yatırılan paranın belirli bir süre boyunca kazandığı veya ödediği faiz miktarını ifade eden orandır. Faiz oranları genellikle yıllık olarak belirtilir.

Neden Önemli?: Faiz oranları, kredi maliyetlerini ve yatırımlardan elde edilecek kazançları doğrudan etkiler. Ayrıca faiz oranının yüksek olduğu dönemlerde diğer yatırım araçları (borsa, gayrimenkul, kripto para vb.) zarar ettirebilir. Yatırım Türleri Nelerdir? 6 Yatırım Türünden Hangisi Sizin İçin Uygun? yazımızda yatırım türlerini ve risklerini açıkladık. Okumanızı tavsiye ederiz.

4. Risk

Tanım: Risk, bir yatırımın beklenen kazançtan sapma olasılığıdır. Yani, yatırımın değerinde düşüş yaşanması veya hedeflenen getiriye ulaşılmaması durumudur.

Neden Önemli?: Yatırım yaparken, her yatırım türünün bir risk düzeyi olduğunu ve bu riske göre getiri beklentisi olduğunu unutmamak önemlidir. Sizi en iyi tanıyan yine kendiniz olduğu için anaparanızdan ne kadar kaybetmeyi göze alacağınızı belirleyip buna göre risk almalısınız.

5. Likidite

Tanım: Likidite, bir varlığın hızlı bir şekilde nakde dönüştürülebilir olma özelliğidir. Likiditesi yüksek bir varlık, piyasada hızla alınıp satılabilir.

Neden Önemli?: Likiditesi yüksek yatırımlar (örneğin: nakit, altın veya borsada işlem gören hisse senetleri) ani ihtiyaç durumlarında daha hızlı paraya çevrilebilir. Ancak gayrimenkul yatırımları likiditesi düşük yatırımlardır. Çünkü ani ihtiyaç durumunda hızlı bir şekilde paraya çevrilemezler.

6. Portföy

Tanım: Portföy, bir yatırımcının sahip olduğu tüm varlıkların toplamıdır. Hisse senetleri, tahviller, nakit veya gayrimenkul gibi farklı yatırım türleri bir portföyü oluşturur.

Neden Önemli?: Portföy çeşitlendirmesi, riskleri azaltmaya ve yatırımların getiri potansiyelini artırmaya yardımcı olabilir.

7. Vade

Tanım: Vade, bir yatırımın süresi veya ödeme tarihidir. Örneğin, bir tahvilin vadesi dolduğunda, anapara yatırımcıya geri ödenir.

Neden Önemli?: Kısa vadeli yatırımlar genellikle düşük riskli olurken, uzun vadeli yatırımlar daha yüksek risk ve getiri potansiyeline sahip olabilir.

8. Birikim

Tanım: Birikim, gelirlerden artan kısmın tasarruf edilerek biriktirilmesi anlamına gelir. Birikimler genellikle gelecekteki ihtiyaçlar veya yatırım amaçlı olarak biriktirilir.

Neden Önemli?: Birikim, yatırım için gerekli sermayeyi oluşturur ve finansal hedeflere ulaşmada önemlidir. Eğer birikim yapamıyorsanız gelirinizi arttırma yoluna gitmeniz gerekiyor. Bunun için kariyerinizde yükselme veya ek iş seçeneklerini araştırmalısınız.

“Bugün biriktirdikleriniz, yarının güvencesidir.”

9. Anapara

Tanım: Anapara, yatırımcı tarafından yatırılan veya borç verilen başlangıç miktarıdır.

Neden Önemli?: Getiri, anaparanın üzerine eklenir; bu nedenle yatırımların performansını değerlendirirken anaparanın büyüklüğü göz önünde bulundurulur.

10. Temettü

Tanım: Temettü, bir şirketin karının hissedarlara dağıtılan kısmıdır. Şirket kar elde ettiğinde, hissedarlara hisse başına belirli bir miktar ödeme yapılabilir.

Neden Önemli?: Temettü ödemeleri, yatırımcılara düzenli gelir sağlama potansiyeli taşır ve uzun vadeli yatırımcılar için cazip olabilir. Ayrıca aldığınız temettü miktarını yeniden aynı hisseye yatırdığınızda bileşik getirinin gücünü göreceksiniz.

“Bileşik getiri, evrendeki en güçlü kuvvettir. Bunu anlayan kazanır; anlamayan ise öder.”
_{— Albert Einstein}

Einstein’ın, bileşik getiriyi “8. harika” veya “insanlığın en büyük keşiflerinden biri” olarak tanımladığı da söylenir. Bu söz, özellikle uzun vadede bileşik getirinin yatırım büyümesi üzerindeki etkisini vurgulamak için popüler hale gelmiştir.

Finans Terimleri Dipnot

Bu temel finans terimlerini öğrenmek, yatırım yaparken bilinçli kararlar almanızı sağlar. Unutmayın, her yatırım risk içerir; bu nedenle her terimi ve anlamını doğru anlamak, yatırım yolculuğunuzda daha sağlam adımlar atmanıza yardımcı olacaktır.